Obecny system „zielonej architektury” na lata 2023-2027 obejmuje wzajemnie uzupełniające się wymogi obowiązkowe oraz dodatkowe zachęty do stosowania praktyk rolniczych korzystnych dla środowiska i klimatu.
Nowym elementem systemu płatności bezpośrednich, wspierającym realizację praktyk korzystnych dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt, są ekoschematy (obszarowe i Dobrostan zwierząt). Są to roczne, płatne praktyki, dostosowane do warunków i potrzeb krajowych służące realizacji celów środowiskowych i klimatycznych nowej WPR – ochrona zasobów gleby, wód, klimatu, dobrostanu zwierząt, różnorodności biologicznej w produkcji rolnej. W Polsce ekoschematy zostały tak zaprojektowane, żeby promować praktyki, które przekładają się na dochody rolnicze poprzez zwiększenie żyzności gleby, racjonalne nawożenie, poprawę jakości plonów. Służy temu przede wszystkim ekoschemat Rolnictwo węglowe, w ramach którego rolnicy z ośmiu dostępnych praktyk mogą wybierać te, które najlepiej odpowiadają na ich potrzeby.
W ramach interwencji na rzecz rozwoju obszarów wiejskich rolnicy mogą ubiegać się o przyznanie: płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych, płatności ekologicznych, a także płatności na inwestycje leśne lub zadrzewieniowe.
Istotą interwencji rolno-środowiskowo-klimatycznych jest promowanie praktyk rolniczych przyczyniających się do ochrony gleb, wód, klimatu, cennych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków ptaków, zagrożonych zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich, a także ochrony różnorodności krajobrazu. Praktyki stosowane w ramach interwencji wpływają na różnorodność biologiczną w krajobrazie wiejskim, przyczyniają się do zwiększenia różnorodności gatunkowej i liczebności owadów zapylających, a także do tworzenia siedlisk występowania wielu innych gatunków zwierząt.
Zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne można realizować w ramach następujących interwencji:
Interwencja 1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000:
Interwencja 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000:
Interwencja 3. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000;
Interwencja 4. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych;
Interwencja 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie:
Interwencja 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie:
Interwencja 7. Bioróżnorodność na gruntach ornych:
Rolnictwo ekologiczne to metoda produkcji łącząca praktyki najkorzystniejsze dla środowiska, wysoki stopień różnorodności biologicznej, zachowanie krajobrazu rolniczego, ochronę zasobów naturalnych. Produkcja ekologiczna polega na stosowaniu metod uprawy które przyczyniają się do zwiększania materii organicznej gleby, zwiększenia jej stabilności i różnorodności biologicznej oraz zapobiegania zagęszczaniu lub erozji gleby.
W ramach płatności ekologicznych można ubiegać się o płatność w ramach następujących pakietów:
Zobowiązanie ekologiczne realizowane jest jako:
Lasy odgrywają ważną rolę w procesie pochłaniania dwutlenku węgla z atmosfery i jego magazynowania w postaci węgla w biomasie drzewnej. Dodatkowo wspomagają różnicowanie krajobrazu, są miejscem bytowania wielu gatunków flory i fauny oraz kanałami migracji zwierząt dziko żyjących.
Wsparcie inwestycji leśnych lub zadrzewieniowych jest przyznawane w ramach następujących interwencji:
Interwencja Zalesianie gruntów rolnych przewidziana jest do gruntów rolnych charakteryzujących się niską przydatnością dla rolnictwa, stanowiących potencjalny obszar dla zakładania upraw leśnych, jak również kształtowania struktury krajobrazu obszarów wiejskich.
Interwencja Tworzenie zadrzewień śródpolnych prowadzi do urozmaicenia krajobrazu rolniczego, wspomaga utrzymanie równowagi ekologicznej na obszarach wiejskich, stanowiąc miejsce bytowania i bazę pokarmową dla wielu organizmów.
Interwencja Zakładanie systemów rolno-leśnych to sposób użytkowania gruntu rolnego, na którym drzewa lub krzewy są zintegrowane z uprawą rolną na tym samym obszarze. Jest to wielofunkcyjne użytkowanie gruntu przynoszące korzyści środowiskowo-klimatyczne.
Barbara Siupik
PZDR Jarosław
źródło: