Zmiany w zakresie norm warunkowości GAEC
Od bieżącego roku zaczyna obowiązywać norma GAEC 2 Ochrona terenów podmokłych i torfowisk. Na obszarach objętych ta normą rolnicy nie mogą wydobywać torfu, odnawiać rowów i instalacji drenujących do odwadniania lub odprowadzania z nich wody. Trwałych użytków zielonych nie wolno zaorywać ani przekształcać z wyjątkiem możliwości wykonania zabiegu renowacji z zastosowaniem płytkiej uprawy gleby raz na cztery lata. Na gruntach ornych dopuszcza się płytką uprawę gleby do głębokości 15 cm.
Zmianie uległy również warunki wypełnienia normy GAEC 6 Minimalna okrywa glebowa w najwrażliwszych okresach. Okrywę ochronna gleby stanowią trawy na gruntach ornych, międzyplony, wsiewki, rośliny bobowate drobnonasienne oraz ich mieszanki z trawami, ale również uprawy główne znajdujące się do 15 października na polu oraz samosiewy zebranej rośliny, pozostawienie ścierniska, resztki pożniwne, mulcz.
W celu spełnienia wymogów normy GAEC 7 Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych w gospodarstwach powyżej 10 ha GO rolnicy mogą wybrać zmianowanie lub dywersyfikację. Dla wybierających zmianowanie oznacza to, że na 40% powierzchni gruntów ornych w plonie głównym powinni prowadzić inną uprawę niż w roku poprzednim, a na wszystkich gruntach ornych ta sama uprawa nie może być prowadzona dłużej niż 3 lata. Gospodarstwa prowadzące uprawy na 10-30 ha GO spełniające wymóg zmianowania obowiązane są prowadzić co najmniej 2 uprawy, z których największa nie może zajmować więcej niż 75% gruntów ornych. Gospodarujący na więcej niż 30 ha GO powinni uprawiać co najmniej 3 rośliny w plonie głównym, przy czym ta o największej powierzchni nie może zajmować więcej niż 75%, a dwie o największej powierzchni więcej niż 95% gruntów ornych
Obecny tytuł normy GAEC 8 brzmi Zachowanie elementów krajobrazu oraz zakaz przycinania drzew i żywopłotów w okresie lęgowym ptaków. Zrezygnowano z części normy dotyczącej utrzymania obszarów nieprodukcyjnych w gospodarstwach powyżej 10 ha gruntów ornych. Rolnicy ugorujący grunt mogą dobrowolnie i odpłatnie skorzystać z nowego ekoschematu Grunty wyłączone z produkcji.
Zmiany w zakresie dobrowolnych zobowiązań w ramach ekoschematów.
Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi. Obniżona została punktacja 2 praktyk w ramach tego ekoschematu. Za realizację uproszczonych systemów upraw liczba przyznawanych punktów zmniejszy się z 4 do 3, a za wymieszanie słomy z glebą 2 do 1.
Integrowana produkcja roślin. Zmiany polegają na rezygnacji z dopłat do trwałych użytków zielonych, oraz zróżnicowanie stawek płatności dla poszczególnych grup upraw. W bieżącym roku rolnicy do obje tych ekoschematem upraw sadowniczych otrzymają płatności w wysokości 342,70 euro/ha, do warzyw i jagodników 309,231 euro/ha, do upraw rolniczych 146,07 euro/ha.
Dotychczasowa nazwa ekoschematu Biologiczna ochrona roślin została zmieniona na Biologiczną uprawę. Związane jest to z objęciem dofinansowaniem, oprócz stosowania mikrobiologicznych środków ochrony roślin (dopłata w wysokości 89,89 euro/ha), również nawozowych produktów mikrobiologicznych (dopłata w wysokości 22,47 euro/ha).
Dobrostan zwierząt. Zmienione zostały zasady kwalifikowalności i przeliczniki DJP dla tuczników. Do płatności w ramach dobrostanu tuczników kwalifikowane będą zwierzęta pochodzące od loch utrzymywanych w gospodarstwach realizujących ekoschemat dobrostan loch z odległości nie większej niż 100 km od miejsca, w którym zwierzęta będą utrzymywane. Obniżony został również współczynnik przeliczania tuczników na DJP do 0,1.
Nowe ekoschematy
Grunty wyłączone z produkcji. Dofinansowanie zostanie przyznane do maksymalnie 4% gruntów ornych w gospodarstwie, w tym obszarów obejmujących nowo utworzone elementy krajobrazu. Obowiązuje na nich od 1 stycznia do 31 lipca zakaz prowadzenia produkcji rolnej (w tym wypasu i koszenia), a także stosowania środków ochrony roślin i nawozów.
Materiał siewny kategorii elitarny i kwalifikowany. Podstawą do uzyskania wsparcia będą dokumenty potwierdzające użycie materiału kwalifikowanego w ilości jaka powinna być użyta, na powierzchni minimum 25% powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie. Wsparciem objęte będą zboża i ich mieszanki (26,74 euro/ha), rośliny strączkowe (43,37 euro/ha) i ziemniaki (112.13 euro/ha). Dla uzyskania wskaźnika 25% można zgłosić powierzchnię upraw rzepaku, kukurydzy, buraków cukrowych obsianych kwalifikowanym materiałem siewnym. Jednak do tego materiału nie będzie przyznawane wsparcie.
Ograniczona będzie powierzchnia, którą można zgłosić do ekoschematów obszarowych. Gospodarstwo może otrzymać płatność maksymalnie do 300 ha. Dotyczy to sumy wszystkich ekoschematów, praktyk czy wariantów realizowanych przez rolnika. Wyjątkiem są płatności w ramach Retencjonowania wody na trwałych użytkach zielonych i Materiału siewnego i kwalifikowanego, gdzie te limity nie obowiązują. Dodatkowo na jednej działce można łączyć tylko o dwa ekoschematy.
Warunkowość społeczna
Nowy wymóg dla składających wnioski o przyznanie płatności bezpośrednich. Wprowadza możliwość kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy warunków i zatrudnienia i pracy zatrudnionych przez prowadzącego gospodarstwo. Za naruszanie przepisów w tym zakresie rolnik może być ukarany przez PIP, ale również ponieść sankcje w postaci zmniejszenia dopłat, jak w przypadku nieprzestrzegania wszystkich zasad warunkowości.
Kazimierz Cach
PODR Boguchwała