Są tutaj potrawy pełne prostoty i zarazem niezwykle smaczne, od pieczonych pierogów do wzbogaconych masłem czosnkowym proziaków, chleby, wędliny, sery kozie, soki owocowe, wina i nalewki, powidła, ciasta, jak również zachwycające wysublimowanymi smakami dania przygotowane z naturalnych, zdrowych surowców i produktów. Województwo podkarpackie jest liderem w zakresie wytwarzania produktów tradycyjnych i regionalnych.
Co się na to składa?
W tym ekologicznym regionie Polski są idealne warunki do produkcji wysokiej jakości surowców. Tradycje kulturowe i troska o ochronę dziedzictwa kulinarnego zrodziły bogactwo receptur, przepisów i metod wytwarzania żywności. Producenci, najczęściej miłośnicy kultury regionalnej, pasjonaci i hobbyści, oferują produkty o niezwykłych walorach smakowych i wysokich wartościach odżywczych. Sprzedaż produktów okazjonalnie i sezonowo oraz niekomercyjna kuchnia dają klientom możliwość nabycia wyrobów i smakowania potraw
o niepowtarzalnych walorach smakowych.
Co to jest produkt tradycyjny?
To produkt spożywczy chroniony prawem polskim lub prawem Unii Europejskiej, który swą specyficzną, często unikalną jakość zawdzięcza tradycyjnym recepturom, tradycyjnym, niezmiennym od co najmniej 25 lat metodom wytwarzania i tradycyjnym surowcom. Warunki te stanowią o wpisaniu go na Listę Produktów Tradycyjnych (LPT). Podstawą wpisu jest tradycja wytwarzania i szczególna oraz niepowtarzalna jakość, związana z historycznie ugruntowanymi przepisami, metodami produkcji i sposobami przetwarzania czy dojrzewania żywności, które gwarantują wysoką jakość otrzymanego produktu. Szczegółowe unormowanie prawne znajduje się w ustawie z 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz.U. 2005 nr 10, poz. 68 oraz z 2008 r. nr 171, poz. 1056 i nr 216, poz. 1368).
Na Listę Produktów Tradycyjnych mogą zostać wpisane produkty rolne i środki spożywcze wymienione w załączniku I do Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych oraz napoje spirytusowe wymienione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89 (Dz.U.L39 z 13.2.2008, str. 16)
Produkty wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych są podzielone według następujących kategorii:
• Sery i inne produkty mleczne;
• Mięso świeże oraz produkty mięsne;
• Przetwory rybołówstwa, w tym ryby;
• Orzechy, nasiona, zboża, warzywa i owoce (przetworzone i nie);
• Wyroby piekarnicze i cukiernicze;
• Oleje i tłuszcze (masło, margaryna, olej itp.);
• Miody;
• Gotowe dania i potrawy;
• Napoje (alkoholowe i bezalkoholowe);
• Inne produkty.
Kto może ubiegać się o wpis na Listę Produktów Tradycyjnych?
Z wnioskiem o wpis produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego na Listę Produktów Tradycyjnych mogą wystąpić osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, wytwarzające dany produkt rolny, środek spożywczy lub napój spirytusowy (zgodnie z art. 49 ustawy o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych).
Obecnie na Liście Produktów Tradycyjnych znajduje się 2003 produktów tradycyjnych (stan na 30.03.2021). Spośród nich 248 pochodzi z Podkarpacia. Ma ona jednak na celu wyłącznie identyfikację tego rodzaju wyrobów. Ich producenci nie są zobowiązani do poddawania się jakiejkolwiek kontroli, która miałaby na celu potwierdzenie zgodności produkcji z metodą wytwarzania zadeklarowaną przez nich we wniosku o wpis. Lista ta służy przygotowaniu producentów do rejestracji nazw wpisanych na nią produktów na szczeblu unijnym.