Krajowa Sieć Gospodarstw Demonstracyjnych – skuteczny transfer wiedzy i platforma dobrych praktyk w rolnictwie

     Idea zbudowania takiej platformy współpracy zrodziła się z potrzeby skutecznego transferu wiedzy pomiędzy podmiotami naukowymi, a praktyką rolniczą, pomiędzy producentami rolnymi coraz chętniej sięgającymi po nowoczesne rozwiązania technologiczne i zdobycze nauki. 

Działania demonstracyjne zostały usystematyzowane w oparciu o problematykę związaną z:

• technologiami  przyjaznymi środowisku i przeciwdziałającymi zmianom klimatu: m.in.  z zakresu gospodarowania wodą w gospodarstwie, małą retencją, „oszczędnym” nawadnianiem, uprawami konserwującymi, bilansowania nawożenia azotem i fosforem, wapnowania, bilansowania materii organicznej w glebie, zmianowania, płodozmianu, nawożenia, redukcji emisji itp.
• rolnictwem precyzyjnym - zastosowaniem nowych technologii, systemów wspierania decyzji w ochronie roślin, elementów integrowanej ochrony roślin; monitoringiem występowania agrofagów, uprawami sterowanymi (owoce, warzywa), uprawami pod osłonami; racjonalnym gospodarowaniem na trwałych użytkach zielonych, innowacyjnymi metodami renowacji trwałych użytków zielonych, optymalnymi poplonami z przeznaczeniem na pasze,
• postępem biologicznym w produkcji roślinnej i zwierzęcej:  nowe gatunki, odmiany cechujące się większą odpornością na niekorzystne warunki gospodarowania, odmiany tolerancyjne na suszę, choroby i szkodniki itp.
• alternatywnymi  źródłami dochodów dla gospodarstw: przetwórstwo w gospodarstwie i rolniczy handel detaliczny, zagrody edukacyjne, pszczelarstwo, skracanie łańcuchów dostaw, gospodarstwa społeczne,
• wspólnymi formami  gospodarowania, m.in.  przez grupy producentów rolnych, wspólne użytkowanie maszyn, sprzedaż, zaopatrzenie itp.,
• możliwościami zaangażowania gospodarstw w OZE.

Warunki, jakie spełniać musi gospodarstwo chcące zostać włączone do KSGD to dysponowanie gospodarstwem na podstawie tytułu prawnego i czynne prowadzenie działalności rolniczej z dbałością o dobrostan, zgodnie z normami dobrej kultury rolnej i cross-compliance.

Istotną rolę odgrywają kompetencje miękkie: umiejętności komunikacyjne  i szkoleniowe, chęć dzielenia się wiedzą i praktykami stosownymi w gospodarstwie,  otwartość na współpracę i wprowadzanie nowych, innowacyjnych rozwiązań.

Ważnym czynnikiem jest  posiadane lub wynajmowane zaplecze techniczne i lokalowe umożliwiające prowadzenie praktycznych demonstracji dla osób odwiedzających gospodarstwo.

Nie ma ograniczeń dla chętnych dysponentów gospodarstw chcących włączyć się do Sieci. Mogą to być rolnicy indywidualni, jak również gospodarstwa prowadzone przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego, szkoły rolnicze, uczelnie, bądź zakłady doświadczalne instytutów naukowych. Ważne jest realizowanie głównych założeń KSGD ukierunkowanych na wdrażanie innowacji i upowszechnianie dobrych praktyk w gospodarstwach rolnych. Działania systemowe ukierunkowane zostały na integrację nauki, edukacji i doradztwa z jak największą liczbą gospodarstw otwartych na współpracę i chętnych do zaprezentowania własnych osiągnięć oraz zastosowanych nowoczesnych, efektywnych rozwiązań.

Korzyści wynikające z przynależności do KSGD, to: możliwość podjęcia szeroko zakrojonej współpracy z wieloma podmiotami gospodarczymi,  naukowymi, firmami z branży agrobiznesu oraz z innymi gospodarstwami, zastanie potencjalnymi partnerami dla autorów innowacyjnych rozwiązań, efektywna promocja własnych produktów bądź usług.
Z organizacją demonstracji i przyjmowaniem grup szkoleniowych wiążą się także korzyści finansowe. Dysponenci gospodarstw będą mogli się ubiegać o otrzymanie wsparcia (doposażenie gospodarstw), związanego z poprawą warunków do przyjmowania osób wizytujących domostwo oraz z ulepszeniem jego bazy dydaktycznej w ramach ujętej w  PS WPR 2023-2027 Interwencji 14.4. Wsparcie gospodarstw demonstracyjnych:

Moduł 1: Transfer wiedzy w oparciu o demonstracje

• Wsparcie będzie udzielane na zakładanie i prowadzenie demonstracji oraz organizację i realizację wizyt w gospodarstwach demonstracyjnych.
• W ramach operacji przewiduje się także możliwość prowadzenia wdrożeń, testowania innowacyjnych rozwiązań, doświadczalnictwa polowego, promowania dobrych praktyk oraz upowszechniania rezultatów operacji.

Moduł 2: Wzmocnienie bazy gospodarstw demonstracyjnych

• Wsparcie będzie udzielane na doposażenie gospodarstwa, związanego z poprawą warunków do przyjmowania osób wizytujących domostwo oraz ulepszeniem jego bazy dydaktycznej.

Ryczałt został ustalony na dwóch poziomach: 

• • 17 000 PLN w przypadku doposażenia gospodarstwa, nieobejmującego inwestycji o charakterze budowlanym; 
  • 49 500 PLN w przypadku doposażenia gospodarstwa obejmującego inwestycje o charakterze budowlanym.

Wnioskodawca musi spełnić następujące wymagania:

• • być posiadaczem gospodarstwa rolnego należącego do Sieci Gospodarstw Demonstracyjnych,
  • stosować w gospodarstwie praktyki i rozwiązania wpisujące się w cele WPR oraz Europejskiego Zielonego Ładu,
  • zapewnić promocję i udostępnianie gospodarstwa na potrzeby wizytujących przez okres 3 lat od daty otrzymania pomocy finansowej,
  • zobowiązać się do przyjęcia określonej liczby osób lub grup, w celu zapoznania ich z rozwiązaniami stosowanymi w gospodarstwie demonstracyjnym, w okresie 3 lat od daty otrzymania pomocy finansowej.

Wszelkie informacje dotyczące ofert gospodarstw demonstracyjnych wraz z danymi kontaktowymi dysponentów i koordynatorów wojewódzkich można uzyskać na stronie internetowej otwórz. W bazie gospodarstw z terenu całej Polski odnaleźć można interesujące tematy demonstracji, zapoznać się ze specyfiką i profilami produkcji roślinnej, zwierzęcej bądź ekologicznej oferentów. Działania demonstracyjne dotyczą wielu aspektów i prowadzone są w różnych formach – od jednorazowych pokazów w konkretnym gospodarstwie po cykliczne spotkania szkoleniowe, podczas których w regularnych odstępach czasu dokonuje się analizy i oceny wdrażanych i zastosowanych w gospodarstwach,  często nowatorskich  programów i rozwiązań technologicznych. KSGD w dużym stopniu wspiera oraz uskutecznia transfer i wymianę wiedzy pomiędzy różnymi podmiotami obecnymi w sektorze rolniczym. 

Opracował: Dariusz Kamiński
Wojewódzki Koordynator ds. współpracy na rzecz Krajowej Sieci