Operacja realizowana przez Podkarpacki Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Boguchwale ze środków Unii Europejskiej w ramach Planu Strategicznego WPR 2023-2027 Schematu II Instytucja Zarządzająca Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Celem operacji było zainspirowanie uczestników do wdrażania/utrzymania naturalnego wypasu przy wykorzystaniu charakterystycznego dla regionu krajobrazu, co przekłada się na dobrostan zwierząt, odtworzenie różnorodności biologicznej, a tym samym ochronę środowiska oraz atrakcyjność turystyczną regionu.
Hiszpania charakteryzuje się gorącym i suchym klimatem, co wymusiło rozwój technik zarządzania pastwiskami oraz paszami. Dlatego polski sektor hodowlany może w przyszłości skorzystać z doświadczeń Hiszpanii w adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych, szczególnie w kontekście suszy i ograniczonych zasobów wodnych. Hiszpańskie produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak jagnięcina, baranina, czy sery (np. manchego) są cenione na całym świecie, a do tego Hiszpanie przywiązują wagę do rozpoznawalności produktu (certyfikacja). Polscy hodowcy mogą inspirować się strategiami marketingowymi i systemami jakości, które podnoszą wartość produktów.
Hiszpania stosuje zrównoważone praktyki wypasu, takie jak rotacyjny wypas owiec i bydła, który chroni środowisko, poprawia żyzność gleby i zapobiega erozji. Polscy hodowcy mogą wdrożyć podobne systemy, szczególnie w regionach górskich Podkarpacia, w tym suchych, gdzie intensywny wypas może niszczyć środowisko. Dlatego rolnicy z tamtego kraju korzystają z nowoczesnych rozwiązań, takich jak systemy monitoringu zdrowia zwierząt, zarządzania stadem czy nawadniania pastwisk. W związku z tym nasi hodowcy mogą wdrożyć podobne technologie zaobserwowane za granicą, by zwiększyć efektywność i konkurencyjność produkcji. Ponadto zagraniczni hodowcy promują hodowlę rodzimych ras dostosowanych do trudnych warunków środowiskowych (np. owce merino, krowy rasy retinta). Takie rasy są bardziej odporne na suszę i choroby.
Dlatego warto uczyć się od Hiszpanów i doceniać hodowlę ras rodzimych z myślą o ekologicznej produkcji i zachowaniu bioróżnorodności.
Tematyka i zagadnienia z którymi była możliwość zapoznania się podczas wizyty studyjnej dotyczyła: specyfiki rolnictwa na terenie Hiszpanii biorąc pod uwagę trudne warunki terenowe i klimatyczne, rodzajów wypasu naturalnego, rodzimych rasy zwierząt jako ważny element ochrony bioróżnorodności, zachowania tradycji regionów oraz produkcji żywności o podwyższonych walorach prozdrowotnych korzyści z wypasu — dla zwierząt i środowiska, gospodarki pastwiskowej – tradycja czy innowacja w żywieniu bydła i owiec, zarządzania własną marką na podstawie gospodarstw w Hiszpanii. Ponadto uczestnicy mieli możliwość zaobserwowania dobrych praktyk by odpowiedzieć sobie na pytanie jak zbudować i wzmocnić markę podkarpacką a także porównać efekty ekonomiczne wynikające ze stosowania naturalnego wypasu.
Hodowla zwierząt w zgodzie z naturą w regionie Malagi jest możliwa dzięki połączeniu tradycyjnych praktyk pasterskich, nowoczesnych regulacji prawnych i lokalnych inicjatyw ekologicznych. Wybierając produkty od takich hodowców, wspiera się zrównoważony rozwój i ochronę środowiska. W tym regionie praktykowany jest wypas zwierząt w systemie ekstensywnym, szczególnie w górzystych obszarach takich jak Sierra de Grazalema. Wypas ten jest zgodny z naturalnymi cyklami ekologicznymi i przyczynia się do utrzymania bioróżnorodności oraz zapobiegania pożarom leśnym. Ponadto, wypas wspiera hodowlę tradycyjnych ras zwierząt, takich jak owce Merina de Grazalema, które są przystosowane do lokalnych warunków klimatycznych i glebowych.
W Andaluzji, w tym w okolicach Malagi, praktykuje się transhumancję — sezonowe przemieszczanie zwierząt gospodarskich między różnymi regionami w celu zapewnienia im odpowiednich warunków paszy i klimatu. Ta tradycja, wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO, opiera się na głębokiej wiedzy ekologicznej i jest przekazywana z pokolenia na pokolenie.
Naturalny wypas zwierząt w Maladze jest nie tylko metodą produkcji rolniczej, ale także integralną częścią lokalnej kultury i tradycji. Przyczynia się do ochrony środowiska, zachowania bioróżnorodności oraz wspiera lokalną gospodarkę. Wspierając ten system, inwestuje się w zrównoważony rozwój i przyszłość regionu. W tym regionie hodowane są różne rasy zwierząt, które są integralną częścią tradycyjnego wypasu:
Rolnictwo w Maladze to przykład adaptacji do trudnych warunków klimatycznych i terenowych poprzez: wybór odpornych upraw, stosowanie tradycyjnych metod pasterstwa, rozwój zrównoważonych i ekologicznych praktyk, innowacyjne zarządzanie wodą.
Ten model – choć wymagający – jest coraz częściej stawiany jako przykład rolnictwa przyszłości w regionach zagrożonych suszą i zmianami klimatu.
W regionie Malagi rolnicy coraz częściej wdrażają zrównoważone metody hodowli, takie jak: instalowanie systemów oczyszczania i uzdatniania gnojowicy wydajniejsze gospodarowanie nawozami, rozsądne wykorzystanie gnojowicy na polach bez zwiększania liczby zwierząt.
Kilkudniowy wyjazd studyjny przyczynił się do podniesienia świadomości na temat stosowania naturalnego wypasu. Umożliwił także wymianę wiedzy i doświadczeń w zakresie dywersyfikacji dochodów w rolnictwie, szczególnie w kontekście hodowli zwierząt gospodarskich, takich jak bydło i owce, pomiędzy rolnikami z Podkarpacia, a zagranicznymi. Operacja pozwoliła na przedstawienie rozwiązań wpływających na dochody rolników, zmniejszenie kosztów produkcji oraz zmianę upodobań konsumentów. Ponadto, operacja wpłynęła na podniesienie świadomości prośrodowiskowej poprzez zaobserwowanie sposobów nakierowanych na dbałość o bioróżnorodność oraz zdrowotność środowiska rolniczego.
