Na początek zapraszam na herbatę górską z gojnika
Chociaż wydawać by się mogło, że Grecja składa się tylko z plaży, wysp i morza to nic bardziej mylnego. Około 81% powierzchni kraju zajmują góry i wzniesienia, których średnia wysokość stanowi 1200-1800m n.p.m. Fakt ten stawia Grecję w czołówce górzystych państw europejskich. Najwyższym szczytem jest Mytikas (2917 m n.p.m.) w masywie Olimp. I to właśnie w tym specyficznym mikroklimacie na wysokości ponad 1000 m rośnie gojnik (Sideritis L.). I chociaż w całej Grecji spotkać można około 17 odmian gojnika to właśnie ten rosnący na nasłonecznionych, ciepłych, suchych zboczach Olimpu uważa się za najbardziej wartościowy. Sam gojnik znany jest od wieków ze swoich leczniczych właściwości i już 2 tysiące lat temu był polecany przez słynnego greckiego lekarza Pedaniusa Dioskurydesa do stosowania w postaci kompresu jako środek „mający moc zamykania ran i zapobiegania zapaleniu stawów”. Do dzisiaj napój z gojnika w postaci naparu zwany „herbatą górską” jest bardzo popularny i stanowi istotną część życia codziennego w całej Grecji. Jest ona delikatna w smaku o pięknym, jasnobursztynowym kolorze i przyjemnym aromacie. Do sporządzenia szklanki naparu zazwyczaj zużywa się jednego pędu składającego się z kwiatostanu, łodyżki i kilku liści. Można urozmaicić jego skład dodając imbiru, cytryny lub mięty. W Grecji popularne jest również picie naparu na zimno, szczególnie w upalne dni, skutecznie gasi wtedy pragnienie, dostarcza mikroelementów i zapobiega odwodnieniu.
A jakie właściwości posiada gojnik? Współczesne badania potwierdziły, że gojnik nie bez powodu w starożytności był stosowany jako środek oczyszczający i gojący rany – wykazano jego wysokie działanie antyseptyczne i przyspieszające gojenie. Picie naparu pomaga w leczeniu przeziębienia i chorób układu oddechowego, jak również w bólach żołądka i problemach z trawieniem. Napar jest również bogaty w różne składnik mineralne jak chociażby cynk, magnez, sod, miedź, a przede wszystkim żelazo, dlatego poprawia funkcjonowanie układu krążenia i systemu immunologicznego, a duża zawartość żelaza jest pomocna w walce z niedokrwistością i stanami przemęczenia, oraz normowaniu ciśnienia krwi. Herbata górska zawiera teinę i jest naturalnym przeciwutleniaczem, w czym jest bardzo podobna do znanej nam herbaty. Z powodzeniem filiżanka herbaty górskiej może zastąpić nam poranną kawę, również doda nam energii i pomoże w przebudzeniu się. Najnowsze badania nad gojnikiem dotyczą zastosowania go u osób starszych w zapobieganiu problemom związanym z wiekiem. Wskazują one, że ekstrakty z gojnika mogą być dobrą opcją w leczeniu objawów upośledzenia funkcji poznawczych u osób starszych, również w odniesieniu do choroby Alzheimera.
Kolejny skarb Greków to mastyks. Słyszeliście o nim?
Mastyks zwany też mastiha lub mastika to żywica pozyskiwana z drzewa pistacji kleistej (Pistacia lentiscus L.), uprawianej jedynie na greckiej wyspie Chios na Morzu Egejskim. Produkcja mastyksu na plantacjach jest sztucznie indukowana przez systematyczne nacinanie kory za pomocą specjalnego narzędzia. Wyciekająca żywica ma postać przezroczystej, lepkiej cieczy, która po 15-20 dniach zestala się w postaci nieregularnych kryształków. I to właśnie żucie kryształków żywicy jest oryginalnym i tradycyjnym stosowaniem mastyksu. Co ciekawe, dawne zapiski wskazują że to właśnie mastyks możemy uznać za prekursora gumy do żucia bo już w starożytności żuto go w celu odświeżenia oddechu i czyszczenia zębów.
Chemicznie żywica pistacji kleistej jest mieszaniną setek związków, czym można tłumaczyć jej szerokie spektrum działania. W samym tylko olejku eterycznym mastyksu znajduje się ponad 60 związków aktywnych biologicznie. Mimo upływu czasu i rozwoju medycyny mastyks wciąż cieszy się ogromnym zainteresowaniem. Może o tym świadczyć chociażby fakt że obecnie mastiha jest chroniona prawem europejskim jako regionalne dziedzictwo Grecji oraz uznana przez Europejską Agencję Leków jako tradycyjny ziołowy produkt leczniczy. Współczesne badania kliniczne potwierdzają jej szeroki zakres działania i możliwość wykorzystania w wielu schorzeniach szczególnie tych dotyczących przewodu pokarmowego. Regularne żucie mastyksu, dzięki jego właściwościom antybakteryjnym, działa jak doustny środek antyseptyczny, znacząco redukujący płytkę bakteryjną i wzmacnia dziąsła. Zapobiega też próchnicy i chorobom przyzębia. Mastyks może też stać się wybawieniem dla wszystkich osób którym doskwierają wrzody żołądka i niestrawnośc - skutecznie eliminuje bakterie Helicobacter pylori będące główną przyczyną zapalenia błony śluzowej żołądka i choroby wrzodowej, eliminuję zgagę i ból brzucha. Potwierdzone jest również działanie przeciwgrzybicze mastyksu wobec drożdżaków z rodzaju Candida, które często są oporne na leczenie. Badania potwierdzają również znaczny spadek stężenia cholesterolu i trójglicerydów i obniżenie poziomu cukru we krwi u osób systematycznie stosujących mastyks. Natomiast triterpeny zawarte w żywicy wykazują działanie przeciwzapalne pomocne w leczeniu stanów zapalnych przełyku, żołądka i dwunastnicy, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego oraz chorobie Leśniowskiego-Crohna.
Jednym słowem. Do żucia, gotowi, start.
Spirulina, czyli wielka moc małych alg
Spirulina to nazwa handlowa nadana zielono-niebieskim algom, rosnącym w ciepłych wodach. Algi te mają niewielkie rozmiary i kształt spirali, skąd wzięła się ich nazwa. Ten mikroalg o niewielkich rozmiarach to prawdziwa skarbnica składników odżywczych. Zawartość białka w spirulinie jest wyższa niż w mięsie, ponadto dostarcza praktycznie wszystkich egzogennych aminokwasów, a także wiele cennych witamin (gł. wit B12), minerałów (m.in. żelazo, wapń) oraz duże ilości rzadko występującego kwasu gamma – linolenowego (GLA). Na skalę przemysłową spirulinę pozyskuje się z alg uprawianych w ciepłych wodach wielu krajów na całym świecie. Dlaczego więc spirulina pozyskiwana w Grecji należy do najcenniejszych? Spirulina w Grecji produkowana jest w okolicach miasta Serres w oparciu o źródła geotermalne które się tam znajdują. Źródła te dostarczają najwyższej jakości wody, a cały proces pozyskiwania alg odbywa się specjalnie zaprojektowanych, zaawansowanych technologicznie zbiornikach - typu staw bieżniowy w zamkniętych szklarniach, które zapewniają jej ochronę przed czynnikami zewnętrznymi. Zbiorniki napełniane są wodą słodką z solami odżywczymi, bez udziału środków owadobójczych i konserwantów. Ze względu na bogactwo składników spirulina ma liczne korzystne właściwości dla naszego zdrowia, urody i samopoczucia. Między innymi: wspiera układ odpornościowy - stymuluje działanie układu immunologicznego, naturalnie oczyszcza nasz organizm z substancji toksycznych, jako pełnowartościowe źródło białka może być uzupełnieniem diety dla wegetarian i wegan. Również wzmacnia organizm, dodaje energii, pomaga przywrócić witalność oraz naturalne siły naszego organizmu, zmniejsza objawy zmęczenia i poprawia kondycję psychofizyczną, wspomaga metabolizm, pomaga również utrzymać równowagę kwasowo – zasadową czyli odkwasza nasz organizm.
I oczywiście dobro narodowe Grecji czyli oregano
Oregano jest jedną z najpopularniejszych przypraw w tradycyjnej greckiej kuchni, dlatego można je śmiało nazwać ziołem narodowym. Cała Grecja wręcz pachnie oregano bo występuje ono w naturze na terenie całego kraju. Zioło to ma mocny, charakterystyczny aromat i zapach oraz korzenny, nieco gorzki smak. Mało jest dań w których nie znajdziemy tej przyprawy. Suszonym lub świeżym oregano doprawia się różne sałatki, na czele z grecką, ryb, pieczone ziemniaki, frytki oraz zupy. Ponadto dodaje się je do warzyw np. cukini i pomidorów, potraw z serem feta i sosów a także do gotowanych i grillowanych mięs. Czyli praktycznie wszędzie. I nawet jeżeli nie zostało ono użyte do doprawienia dań to bądźcie pewni, że zostaną one chociaż nim udekorowane.
Oregano to nie tylko przyprawa która poprawia smak naszych dań, nie bez znaczenia są też jego lecznicze właściwości których nie można nie docenić. Przede wszystkim oregano doskonale działa na układ trawienny - stymuluje wydzielanie śliny, soku żołądkowego i żółci, dzięki czemu proces trawienia przebiega szybciej i sprawniej. Posiada również właściwości rozkurczowe, moczopędne i przeciwbiegunkowe. Zalecane jest w stanach wyczerpania nerwowego oraz jako środek uspokajający w przypadku histerii. Przez destylację ziela oregano parą wodną można także pozyskiwać olejki eterycne. Za jego wyjątkowe właściwości odpowiadają główne składniki chemiczne: karwakrol, tymol, p-cymen i gamma-terpinen. Posiadają one zdolność do zwalczania szkodliwych mikroorganizmów, takich jak bakterie, grzyby i wirusy. Dlatego olejek z oregano uznawany jest za naturalny antybiotyk i z powodzeniem używany w walce z infekcjami, szczególnie tymi związanymi z układem oddechowym. Jednak ważne jest, aby pamiętać o jego sile i używać go z umiarem.
Na pewno pobyt w Grecji wpłynie na poprawę naszego zdrowia. Pod warunkiem, że z wyprawy wrócimy zaopatrzeni w mastyks, gojnik, spirulinę i oregano.
Oprac. Marta Dobrowolska
PODR Boguchwała
Żródło:
