Przygotowanie sadzeniaków
Sadzeniaki z własnej produkcji oraz zakupione jesienią należy przesortować wczesną wiosną, odrzucając bulwy z objawami zgnilizny, ospowatości, zbyt drobne i za duże. Powinny one być przechowywane w odpowiedniej temperaturze (4-6oC). Jeżeli są przechowywane w wyższych temperaturach ziemniaki tracą wartość plonotwórczą. Na wiosnę z przegrzanych sadzeniaków wyrastają rośliny o mniejszej liczbie łodyg i zawiązanych bulw. Wyższa temperatura przechowywania sadzeniaków przyczynia się również do szybszego fizjologicznego starzenia się bulw. Jednolity materiał pozwala uzyskać lepszą jakość pracy sadzarki i wyrównane wschody. Sadzeniaki należy przesortować na 2 frakcje: 3-4,5 cm i 4,5-6 cm. Posortowane bulwy zaleca się podkiełkować lub pobudzić.
Podkiełkowanie sadzeniaków
Ważnym elementem w technologii produkcji ziemniaków na wczesny zbiór jest zabieg podkiełkowywania sadzeniaków. Pozwala on uzyskać szybsze plony ziemniaków wczesnych, poprawiając opłacalność ich uprawy.
Do podkiełkowania sadzeniaków przystępuje się na 4-8 tygodni przed sadzeniem, w zależności od odmiany i planowanego terminu zbioru, im wcześniejszy termin zbioru, tym dłuższy okres podkiełkowania. Dla ziemniaków przeznaczonych do zbioru po 60 dniach jest to 6-8 tygodni, a po 75 dniach 4-6 tygodni.
Niezbędne warunki do prawidłowego podkiełkowania to: światło (dzienne lub sztuczne-świetlówki zawieszone pomiędzy rzędami) przez 10-12 godzin na dobę, temperatura 12-15 oC oraz wilgotność względna powietrza ok. 80-85%, zapobiegająca wysychaniu bulw. Sadzeniaki ułożone w 2-3 warstwach najkorzystniej podkiełkowywać w skrzynkach ażurowych (np. z tworzywa sztucznego czy drewniane lub po owocach cytrusowych). Skrzynki z sadzeniakami ustawia się jedną na drugiej do wysokości ok. 2 m. Aby światło docierało do wszystkich skrzyń w równym stopniu, pomiędzy rzędami zachować należy ok. 0,5 m odstępu. W trakcie podkiełkowywania można przemieszać skrzynki - górne na dół i odwrotnie. Wyższe temperatury i krótszy okres dziennego naświetlenia sprzyjają szybszemu wzrostowi kiełków.
Należy kontrolować przebieg rozwoju kiełków i gdy bulwy nie kiełkują lub w sytuacji rozwoju chorób, należy je usunąć. Prawidłowo wykształcone kiełki mają długość od 1,5 do 2 cm, o kształcie i barwie charakterystycznej dla danej odmiany. Zbyt długi okres podkiełkowywania powoduje, że kiełki są długie i słabiej osadzone, co prowadzi do ich obłamywania podczas sadzenia. W warunkach bez dostępu światła sadzeniaki wytwarzają kiełki niewybarwione (etiolowane), długie 6-10 cm , kruche i bardziej wrażliwe na rizoktoniozę. Nadają się one do sadzenia ręcznego w szklarniach, tunelach foliowych lub w ogródkach.
Pobudzenie sadzeniaków
Ziemniaki przeznaczone do zbioru w pełnej dojrzałości wystarczy pobudzić. Pobudzanie sadzeniaków jest zabiegiem łatwiejszym i wymaga mniejszych nakładów pracy. Możliwe jest do wykonania w każdym gospodarstwie. W celu pobudzenia należy wybrać ziemniaki z kopców czy piwnic 2-3 tygodnie przed sadzeniem. Wysortowane i rozfrakcjonowane sadzeniaki można umieścić w workach raszlowych lub złożyć w pomieszczeniu w warstwie 30-50 cm. Tak rozłożone sadzeniaki przykrywa się na noc matą lub słomą, aby zabezpieczyć przed ewentualnymi przymrozkami.
Do pobudzenia sadzeniaków światło nie jest potrzebne. Przez okres 2-3 tygodni, przy temperaturze w ciągu dnia 10-12 oC, wykształcą się białe kiełki o długości 0,5 cm, które nie obłamują się przy sadzeniu sadzarkami automatycznymi. Pobudzanie sadzeniaków przyspiesza wschody o 3-7 dni i podnosi plon o 2-4 t/ha w stosunku do sadzeniaków nie pobudzonych.
Oprac.: Anna Moskal