Pierwszy śnieg już za nami, powoli rozpoczyna się zima, dlatego pora pomyśleć o ochronie ptaków, dla których okres ten jest wyjątkowy trudny. Jedną z najpopularniejszych form ochrony skrzydlatych przyjaciół jest ich dokarmianie.
Już nawet najmniejsze dzieciaki mają wielką radość z „rzucania jedzenia ptaszkom”: gołębiom, łabędziom czy wróblom.
Aby jednak naprawdę im pomóc, a nie zaszkodzić musimy pamiętać o kilku bardzo ważnych zasadach:
· Kiedy karmić
Dokarmianie ptaków należy rozpocząć dopiero wtedy, gdy pojawią się pierwsze przymrozki i śnieg, a tym samym ptaki zostaną odcięte od naturalnych źródeł pokarmu. Jeśli zaczniemy dokarmiać ptaki zbyt wcześnie, albo co gorsza dokarmiamy je przez cały rok - ptaki z gatunków migrujących mogą pozostawać w Polsce na zimę. Nie są one przystosowane do szukania pokarmu pod śniegiem i mogą sobie z tym zupełnie nie poradzić.
Pamiętajmy jednak – jeśli zaczniemy dokarmiać ptaki, czy to te wodne, czy te przylatujące do naszego karmnika, musimy robić to systematycznie przez całą zimę.
· Gdzie dokarmiać
Ptaki możemy dokarmiać wszędzie, zarówno w ich naturalnych miejscach żerowania (woda, pole) jak i specjalnie do tego przeznaczonych miejscach czyli różnego rodzaju karmnikach. Wybierzmy miejsce zaciszne, osłonięte przed wiatrem, ale jednocześnie odsłonięte. Ptaki unikają miejsc o ograniczonej przestrzeni, skąd trudno uciec w razie zagrożenia.
Wybierając karmnik należy pamiętać by dawał on nam możliwość łatwej wymiany jedzenia i utrzymania czystości (warto pomyśleć o karmniku z dozownikiem pokarmu) oraz by jego budowa ograniczała dostęp drapieżników – odpowiednio niski strop, ustawienie na pojedynczym paliku. Jeżeli stawiamy karmnik na słupku, to najlepiej w pobliżu zadrzewień i krzewów, które zapewnia ptakom bezpieczeństwo. Nieodpowiednim miejscami do ustawienia karmnika są duże balkonowe okna, przeszklone werandy. Spłoszone, zdezorientowane ptaki mogą się rozbić o duże szyby.
· Czym dokarmiać
Najważniejsze to rodzaj i jakość pokarmu. Niestety zdarza się, że ludzie oferują ptakom resztki ciast, zepsute kasze czy stęchłe ziarno. Głodne ptaki zjedzą wszystko, ale efekty takiej „pomocy” mogą być tragiczne. Chleb również nie jest najlepszym pokarmem dla ptaków. Zawiera nie tylko mąkę i jaja, ale także całe mnóstwo konserwantów, spulchniaczy i soli. Związki te są szkodliwe dla nieprzystosowanych do nich żołądków dzikich ptaków.
Dlatego decydując się na odpowiedzialne dokarmianie zastanówmy się jakiego rodzaju ptaki będziemy dokarmiać i jaki pokarm będzie dla nich najbardziej odpowiedni.
kos, śpiewak, kwiczoł, szpak, rudzik, strzyżyk, trznadel, dzierlatka |
owoce i nasiona roślin dziko żyjących: mniej wartościowe zboża, nasiona owsa, prosa, lnu i konopi, suche lub namoczone płatki ryżowe i owsiane, pokrojone jabłka i gruszki, jarzębina, ogryzki, jarzyny gotowane bez soli, także małe kawałki mięsa |
szczygieł, dzwoniec, zięba, jer, czeczotka, czyżyk, gil, grubodziób, makolągwa, rzepołuch |
nasiona oleiste: konopia, rzepik, słonecznik, len, mak, nasiona roślin dziko rosnących, nasiona prosa, owsa, pestki owoców, nasiona sałaty siewnej, kapusty polnej, rzepy, rozdrobnione nasiona dyni |
sikory, kowalik, dzięcioły |
mieszanka tłuszczowa z nasionami oleistymi: łój (nie należy używać margaryny i tłuszczów technicznych) + nasiona oleiste (konopia, słonecznik, rzepik, ale także len, mak, rzepak, rozdrobnione pestki dyni i ogórka, kukurydza, pszenica oraz nasiona drzew iglastych dla sikor leśnych) |
kaczki, łabędzie |
gotowane ziemniaki i warzywa bez soli, poślady zbożowe, kapusta, buraki pastewne |
kuropatwy i bażanty |
buraki pastewne i cukrowe, kapusta pastewna i jadalna, marchew w powiązaniu z pośladem z gryką, prosa, jęczmienia, pszenicy, owsa, z odpadami zbożowymi z nasionami chwastów, rozdrobniona brukiew |
Dodatkowo warto stosować niezależnie lub w mieszance tłuszczowej rozdrobnione orzechy włoskie i laskowe, suszone owady.
Przy podawaniu słoniny należy być ostrożnym – musi ona być surowa, bez przypraw i nie wisieć dłużej niż 3-4 tygodnie. Trzeba ją zdejmować przy temperaturze powyżej zera, gdyż szybko jełczeje i staje się szkodliwa.
Regularnie uzupełniajmy pokarm w karmniku, mile widziana także woda, o którą zimą nie jest łatwo.
Co jakiś czas czyśćmy karmnik, im częściej usuniemy z niego zanieczyszczenia, tym lepiej uchronimy ptaki przed chorobami i pasożytami.
Alternatywą dla naszego karmnika może być naturalna stołówka. Chyba nie ma lepszej metody dokarmiania ptaków niż pozostawienie im na swoich podwórkach, czy w ogrodach wysokich chwastów takich jak np. bylica, na których ptaki mogą żerować.
Źródła:
„Dokarmianie ptaków zima” – Katarzyna Ganszczyk (www.animalstime.pl),
„Jak skutecznie chronić ptaki” – Marcin Rachel (www.pwg.otop.org.pl)