Najpopularniejszym gatunkiem uprawianym w Polsce już na przełomie XIX i XX w., jako roślina doniczkowa, jest cantedeskia etiopska. Charakteryzują ją duże (nawet 25 cm długości), białe liście podkwiatostanowe zwinięte w kielich, otaczające niepozorny kwiat w formie żółtej kolby. Liście cantedeski etiopskiej są duże, szerokie, sercowate, ciemnozielonego koloru. Rośliny dorastają do wysokości 60-70 cm. W Polsce okres wegetacji cantedeskii etiopskiej przypada na jesień i zimę, a kwitnienie na pierwszą połowę roku (od lutego do maja). Latem zaś przechodzi w okres spoczynku - traci części nadziemne, w ziemi pozostaje tylko kłącze. Ten odziedziczony z półkuli południowej rytm życia nie pozwala jej uprawiać w polskich ogrodach.
Od paru lat na rynku kwitnących roślin ozdobnych dużym zainteresowaniem cieszą się kolorowe cantedeskie. Nie tylko można je uprawiać jako rośliny doniczkowe, ale także nadają się do obsadzania donic na tarasach i balkonach. Z powodzeniem można je uprawiać w ogrodach. W porównaniu do cantedeski etiopskiej, kolorowe jej kuzynki zakwitają w ogrodowych wnętrzach w okresie lipca-sierpnia, należy jednak pamiętać, że okres spoczynku przechodzą w okresie jesienno-zimowym.
Obecnie popularne są dwa barwne afrykańskie gatunki cantedeski: różowa cantedeskia Rehmanna (Z. rehmannii) i żółta Elliotta (Z. elliottiana). W wyniku prac hodowlanych uzyskano z nich sporo mieszańców o ciekawie wybarwionych pochwach kwiatowych. Możemy spotkać odmiany o liściach podkwiatostanowych nie tylko różowe czy żółte, ale także w odcieniach pomarańczu, czerwieni, bordo, jasnego czy też ciemnego fioletu, a nawet odmiany o pochwach kwiatowych prawie czarnych. Same kolorowe pochwy kwiatowe w porównaniu do cantedeskii etiopskiej są węższe i ciaśniej zwinięte. Istnieją też odmiany nie tylko ozdobne z kolorowych kwiatów, a także ich ozdobą są nakrapiane liście. Takie mieszańce powstały przy udziale białoplamistej cantedeski albomaculata.
Kolorowe cantedeskie wytwarzają zdecydowanie węższe, lancetowate bądź jajowato-sercowate zielone liście, czasem nakrapiane (patrz akapit wyżej) w porównaniu do cantedeski etiopskiej oraz podziemne łodygi w postaci mięsistych kłączy korzeniowych, zwanych też bulwami pędowymi.
Rośliny kolorowej cantedeski w porównaniu do etiopskiej są bardziej filigranowe i w zależności od odmiany osiągają wysokość ok. 30-40 cm.
Dzięki egzotycznemu wyglądowi kwiatów i ich mnogości barw, mogą stanowić ciekawy akcent na rabacie w ogrodzie ozdobnym. Świetnie sprawdzą się posadzone w grupie jednoodmianowej lub jako barwne plamy stworzone przez różne odmiany. Można również je sadzić z innymi gatunkami o równie egzotycznym wyglądzie. Rabatę z kolorową cantedeskią można uzupełnić roślinami o delikatnym pokroju np. z trawami – sprawdzą się tutaj choćby turzyce. Dobrym tłem dla kolorowej cantedeskii jest zielona płaszczyzna trawnika, na tle której będzie widoczne piękno i elegancja tych roślin.
Po połowie maja, gdy minie obawa przygruntowych przymrozków kłącza odmian kolorowej candedeski sadzi się do gruntu. Można też w tym terminie wysadzać wcześniej podpędzone kłącza. Do pędzenia bulw pędowych przystępujemy w kwietniu, umieszczając kłącza w doniczkach z wilgotną ziemią. Po ułożeniu kłączy na powierzchni gleby kiełkującymi oczkami do góry, przysypujemy je 7-10 cm warstwą ziemi i podlewamy. Donice z posadzonymi kłączami przechowujemy w umiarkowanie chłodnym pomieszczeniu, w temperaturze 15-16°C. Stale wilgotne podłoże warunkuje proces wzrostu. Po pojawieniu się nad powierzchnią ziemi pędów doniczki należy przenieść do jasnego pomieszczenia o temperaturze pokojowej. Po 15 maja podpędzone kłącza wysadzamy z nieuszkodzoną bryłą korzeniową do gruntu. Pamiętajmy, że do uprawy w ogrodzie lub donicach wybieramy kłącza zdrowe, nieuszkodzone. Sadzenie dużych kłaczy zapewni nam obfite kwitnienie.
Pod uprawę kolorowej candedeski w ogrodzie należy wybrać stanowisko słoneczne, żyzne z glebą lekką i przepuszczalną o ph obojętnym do lekko kwaśnego. Jeśli gleba w ogrodzie jest zbyt gliniasta, warto wówczas dodać do niej trochę substratu torfowego, przekompostowanej kory i piasku. W dołki wykopane pod cantedeskie warto podsypać trochę keramzytu lub żwiru co zapewni lepszy drenaż i sprawi, że rośliny (kłącza) nie będą stały w wodzie po podlewaniu lub obfitym opadzie deszczu.
W czasie uprawy kolorowej cantedeski w ogrodzie musimy zapewnić roślinom stale wilgotne podłoże, co wpływa na prawidłowy rozwój i wzrost korzeni i liści. Zaleca się również co 2 tygodnie nawożenie nawozami do roślin kwitnących.
Kolorowe cantedeskie zakwitają w ogrodzie po 8-10 tygodniach od wysadzenia, a ich kwitnienie trwa w zależności od odmiany, nawet 6 tygodni.
Jak donosi dr inż. Barbara Marcinek – „Po kwitnieniu rośliny pozostawiamy na rabatach do jesieni – przyrastają wówczas nowe kłącza”. W tym okresie stopniowo ograniczamy podlewanie i czekamy aż zielone liście zaschną. Jak wspominałam cantedeska pochodzi z Afryki Południowej więc zimowanie jej kłaczy w naszych warunkach klimatycznych nie jest możliwe, gdyż ulegną przemarznięciu. Z tego też powodu po 10 października przystępujemy do kopania kłaczy po wcześniejszym przycięciu zaschniętych liści. Wykopane kłącza należy umieścić w ażurowych skrzynkach, przesypując je trocinami lub torfem. Skrzynki z kłączami ustawiamy w suchym pomieszczeniu o temperaturze ok. 7°C.
Czy wiesz, że…
Kłącza cantedeski wytwarzają korzenie od góry bulwy, które są zarazem mięsiste i delikatne.
Odmiany kolorowej cantedeski:
- Crystal Blush – kwiaty kremowo-białe
- Golden Affair – kwiaty żółte
- Florex Gold – kwiaty żółte, liście z kremowymi cętkami
- Mango – kwiaty pomarańczowe
- Scarlet Pimpernel – kwiaty czerwone
- Harmony – kwiaty różowe
- Neon Amour – kwiaty różowe, liście z kremowymi cętkami
- Schwarzwalder, Bolero – kwiaty w kolorze ciemnego fioletu wpadające prawie w czerń
- Captain – kwiaty dwubarwne, kielich barwy ciemnopurpurowej z żółtym brzegiem i prążkami
Oprac. Anna Cieszyńska
PODR Boguchwała
Źródło:
Barbara Marcinek, Cantedeskia, Działkowiec, maj 2021
https://allegro.pl/artykul/kalla-cantedeskia-jak-uprawiamy-kalie-w-ogrodzie