Postawić na kwalifikat

Kwalifikat w integrowanej

Kluczowym elementem nowoczesnych technologii w produkcji roślinnej, w warunkach integrowanej ochrony, zdrowy materiał rozmnożeniowy jest jednym z bardzo ważnych czynników, od których zależy wysokość i jakość uzyskiwanych plonów. Wykorzystanie w uprawie odmian odpornych lub tolerancyjnych na głównych sprawców chorób pozwala na ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin w rolnictwie oraz ochronę bioróżnorodności.

Kwalifikowany materiał siewny i sadzeniakowy to możliwość profesjonalnego zaprawiania przeciw podstawowym chorobom odglebowym i chorobom przenoszonym z nasionami, których często nie można zwalczyć innymi zabiegami w późniejszym okresie wegetacji. Do takich sprawców należą grzyby powodujące m.in. fuzariozę zbóż, śnieć i głownię pszenicy, jęczmienia i żyta, a w przypadku ziemniaków rizoktoniozę. Niektóre zaprawy działają także przeciwko szkodnikom, co pozwala na zmniejszenie zużycia środków ochrony roślin w okresie wegetacji.

Zapobieganie „wyradzaniu”

Coroczny wysiew kwalifikowanych nasion zbóż, jak i wysadzanie zdrowych sadzeniaków jest najtańszym źródłem wzrostu plonów. Zarówno zboża jak i ziemniaki ulegają „wyradzaniu” na skutek posługiwania się materiałem siewnym pochodzącym z kolejnych rozmnożeń.

Plony odmian uprawiane przez kolejne lata maleją w następstwie zmian genetycznych, przełamywania odporności i w efekcie silniejszego porażenia przez choroby. Przyczynia się to do spadku ilości i wartości użytkowej plonu, a w efekcie do zmniejszenia opłacalności upraw.

Wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego i sadzeniakowego daje producentowi możliwość skorzystania z postępu biologicznego, jaki wnoszą do rolnictwa nowe odmiany. Pozwala również na dobór w danym gatunku odpowiedniej odmiany uwzględniającej kierunek produkcji i warunki glebowo-klimatyczne danego gospodarstwa, a także zapewnia wysoki plon jak i wartość użytkową.

Stosowanie kwalifikowanego materiału sadzeniakowego jest również bardzo ważne przy uprawie ziemniaków. W Polsce udział sadzeniaków kwalifikowanych w zużyciu sadzeniaków ogółem wynosi obecnie ponad 18%. Jest to znaczący wzrost w porównaniu z sytuacją sprzed kilku lat.

Sadzeniaki powinny być wolne od wirusów i innych patogenów, szczególnie tych przenoszonych przez bulwy, np. grzybowych i bakteryjnych, obniżających jakość bulw i wielkość plonu. Ważną cechą jest wielkość bulw oraz ich stan fizjologiczny, co w uproszczeniu oznacza, że bulwa powinna wykazywać możliwie najwyższą aktywność rozwojową, a w konsekwencji i plonotwórczą. Należy również zwracać uwagę na właściwy dobór odmiany w zależności od wybranego kierunku użytkowania.

Stopnie kwalifikacji i etykiety

Kupując materiał kwalifikowany nie zawsze wiemy, co oznaczają symbole zawarte na dołączonych etykietach lub na paszportach roślin w przypadku sadzeniaków. W celu poprawnego odczytania tych symboli obowiązujące obecnie oznaczenia partii kupowanych roślin przedstawiono w tabelach 1 i 2 na podstawie rozporządzeń MRiRW z 18 kwietnia 2013 roku (poz. 513 i 517) oraz z 5 listopada 2014 roku (poz. 1651).

Najwyższym stopniem kwalifikacji zarówno u zbóż, jak i ziemniaków jest materiał kategorii elitarny, tj. przedbazowy (PB) i bazowy (B), który jest wytwarzany u hodowcy. Materiał rozmnożeniowy w dalszych stopniach kwalifikacji (C/1, C/2– w przypadku zbóż oraz A i B w przypadku ziemniaków) produkują gospodarstwa rolne.

Tabela 1. Kategorie i stopnie kwalifikacji materiału siewnego roślin zbożowych

Tabela 2. Kategorie i stopnie kwalifikacji sadzeniaków ziemniaka

Wymierne korzyści

Podsumowując, należy stwierdzić, że wysiew kwalifikowanego materiału siewnego przynosi rolnikowi wymierne korzyści, a głównie zapewnia:

• wzrost plonów uprawianych gatunków,
• gwarancje jakości użytych nasion czy sadzeniaków, jak również możliwość ewentualnej reklamacji,
• możliwość przeprowadzenia precyzyjnego siewu czy sadzenia dostosowanego do odmiany i stanowiska, a tym samym uzyskanie oszczędności ze względu na mniejszą ilość wysiewu i sadzenia,
• pewność uzyskania właściwej obsady, równomiernych wschodów oraz wyrównanego rozwoju roślin,
• możliwość skorzystania z profesjonalnie zaprawianego materiału, co zapewnia dobrą zdrowotność upraw, a przez to korzystny wpływ na stabilność plonowania,
• zmniejszenie kosztów ochrony roślin, a przez to obniżenie kosztów produkcji,
• wyższą jakość uzyskiwanych plonów, a w efekcie łatwiejszy zbyt,
• możliwość skorzystania przez producentów rolnych z dopłat w ramach pomocy „de minimis” do zakupu materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany zużytego do siewu lub sadzenia,
• brak konieczności ponoszenia opłat z tytułu „odstępstwa rolnego”.

Stosując materiał kwalifikowany, należy prowadzić uprawę w miarę intensywnie, aby uzyskać zadawalającą zwyżkę plonu.

Oprac. na podst. lit, Katarzyna Sitek, Anna Moskal

Fotografie: Patrycja Reszko