Pozytywne skutki działalności rolniczej wyrażają się w kształtowaniu krajobrazu wiejskiego wraz z budownictwem, szachownicą pól i otwartymi wodami oraz w ochronie tradycyjnego systemu gospodarowania z ekstensywnymi użytkami zielonymi i terenami bagiennymi, na których występuje różnorodność flory i fauny. Często jednak działalność rolnicza stanowi zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, przyczyniając się do jego degradacji. W Polsce około 60 % ogólnej powierzchni użytkowane jest rolniczo, dlatego też na rolników spada nie tylko produkcja żywności, ale również istotna część odpowiedzialności za zachowanie czystości środowiska oraz jego walorów przyrodniczych i krajobrazowych dla następnych pokoleń. Podejmowanie działań ochronnych na terenach wiejskich na rzecz środowiska jest nie tylko koniecznością wynikającą z różnych regulacji prawnych, ale jest wyrazem relacji pomiędzy rolnikiem a środowiskiem. Rolnictwo jako jedna z gałęzi gospodarki powoduje wzrost odpadów wytwarzanych w gospodarstwach rolnych. Mamy do czynienia z coraz większą ilością odpadów uciążliwych, takich jak opakowania po nawozach mineralnych, środkach ochrony roślin, olejach, smarach do ciągników i maszyn rolniczych, których nie należy oddawać do punktu zbiórki czy na składowiska odpadów komunalnych. Niedopuszczalne jest również spalanie opakowań po pestycydach w piecach czy wykorzystywanie ich jako materiał wtórny. Niedozwolone praktyki powodują przedostanie się niebezpiecznego środka do gleb, wód i powietrza, co może stanowić poważne zagrożenie zarówno dla środowiska, jak też dla zdrowia i życia ludzi.
Zmieniające się technologie w produkcji zwierzęcej, coraz szerzej stosowane konserwowanie pasz oparte na beztlenowym zakiszaniu zielonek, generują znaczne ilości odpadów w postaci folii kiszonkarskich. Często nie zdajemy sobie sprawy, że stan środowiska, w jakim żyjemy, zależy od codziennych naszych wyborów. Tymczasem podjęcie najmniejszego nawet działania niesie za sobą pozytywne, widoczne rezultaty. Dlatego każdy powinien wiedzieć, czego może się domagać i do kogo powinien zwrócić w przypadku ewentualnych problemów. Publikacja zawiera zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Gospodarstwo rolne w systemie rolnictwa zrównoważonego jest traktowane jako przedsiębiorstwo produkcyjne i stanowi część otaczającego go ekosystemu, z którym jest nierozerwalnie związane. Gospodarstwo, oprócz celu produkcyjno-ekonomicznego i społecznego, powinno spełniać cel ekologiczny polegający na odpowiednim wykorzystaniu zasobów środowiska i utrzymaniu jego równowagi.
Przyroda nie wytwarza śmieci. Wszystkie szczątki, odchody, a nawet pyły i muł rzeczny podlegają cyklicznym przemianom nazywanym krążeniem materii. Jedynie człowiek produkuje odpady, których przyroda nie może przetworzyć lub trwa to niezmiernie długo.
Śmieci otaczają nas wszędzie. Wyrzucane są z aut i pociągów i gromadzą się wzdłuż dróg. Odpady, w tym także zużyte meble, sprzęt elektroniczny, opony czy gruz celowo są wywożone do lasów. Śmieci szpecą otoczenie, są źródłem skażeń środowiska, a niektóre, jak np. torebki foliowe czy guma do żucia stanowią śmiertelne zagrożenie dla zwierząt.
Najlepszym i w pełni ekologicznym postępowaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów. Z definicji ustawy, zapobieganie powstawaniu odpadów polega na zmniejszaniu ilości odpadów, np. wielkości opakowania, a także na ponownym użyciu czy wydłużeniu dalszego użytkowania produktu.
Klasyfikacja odpadów
Katalog odpadów wraz z listą odpadów niebezpiecznych oraz sposób klasyfikowania określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. 2014r. poz.1923). Odpady klasyfikuje się przez ich zaliczenie do odpowiedniej grupy, podgrupy i rodzajów odpadów oraz przypisuje im się odpowiednie kody, uwzględniając: źródło ich powstawania, właściwości powodujące, że odpady są odpadami niebezpiecznymi, składniki odpadów, dla których przekroczenie wartości granicznych stężeń substancji niebezpiecznych może powodować, że odpady są odpadami niebezpiecznymi. Jednocześnie klasyfikuje wszystkie odpady na niebezpieczne i inne niż niebezpieczne.
Baza BDO
Rejestr BDO to inaczej Rejestr podmiotów wprowadzających produkty, produkty w opakowaniach i gospodarujących odpadami. Stanowi integralną część bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami, tzw. BDO. BDO pozwala na gromadzenie informacji o odpadach i ma zapewnić elektroniczną realizację obowiązków rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych.
Przedsiębiorcy wpisani do Rejestru BDO od 1 stycznia 2020 r. prowadzą elektroniczną ewidencję i sprawozdawczość odpadów.
Obowiązek wpisu do Rejestru BDO dotyczy przedsiębiorców, którzy:
Wpisowi do Rejestru BDO nie podlega:
Dodatkowo, z obowiązku uzyskania wpisu do Rejestru BDO są zwolnione:
Firmy, które wytwarzają odpady wskazane w Rozporządzeniu, w ilościach nie wymagających prowadzenia ewidencji, nie musza rejestrować się w BDO.
Najważniejszy do osiągniecia cel gospodarki odpadami to redukcja ilości odpadów u źródła ich powstawania poprzez racjonalne gospodarowanie produktami, materiałami i substancjami oraz wykorzystywanie produktów lub części produktów ponownie do tego samego celu, do którego były przeznaczone pierwotnie. Szczególne znaczenie ma postępowanie z odpadami niebezpiecznymi. Ich niewłaściwe zagospodarowanie przyczynia się do skażenia gleby, wody metalami ciężkimi. To z kolei wpływa negatywnie na zdrowotność roślin i zwierząt.
Oprac. na podstawie lit.: Marta Decowska
PZDR Leżajsk