Lokalne Partnerstwa ds. Wody w walce z suszą

Susze w rolnictwie możemy zaobserwować, gdy wilgotność gleby jest niedostateczna do zaspokojenia zapotrzebowania roślin w wodę, co uniemożliwia prowadzenie normalnej uprawy w rolnictwie. Należy jednak pamiętać, że nie każdy czas bezopadowy przy jednoczesnym spadku wilgoci glebowej jest suszą rolniczą. Zjawisko suszy rolniczej jest jednoznaczne z wystąpieniem w roślinie zmian w jej stanie, tj. stan stresu glebowego, spadku w biomasie i mniejszym plonowaniu. Wystąpienie deficytu zasobów wodnych w glebie, jak również ich dotkliwości jest uzależniona od właściwości retencyjnych gleby. Susza rolnicza ma katastrofalne przełożenie na uprawy. Brak wody odczuwalny jest zwłaszcza w okresie wegetacji roślin.

Polska ma jeden z najniższych dostępności wody na jednego mieszkańca 1600 m³/rok/mieszkańca (w trakcie suszy wskaźnik spada nawet do 1000 m³/rok/mieszkańca w przypadku Europy wynosi on 4500 m³/rok/mieszkańca a na świecie 6000 m³/rok/mieszkańca. Nasz kraj ze względu na położenie geograficzne i wynikające z niego niekorzystne warunki hydrologiczne ma bardzo niewielkie zasoby wodne. Co w rezultacie przyczynia się do tego, że należymy do grup krajów zagrożonych deficytem wody.

Kluczowym aspektem zapobiegawczym problemowi suszy w rolnictwie jest retencjonowanie wody. W Polsce ilość zmagazynowanej wody w istniejących zbiornikach wynosi 6,5%, czyli 4 mld m³ objętości średniorocznego odpływu rzecznego. Nasz kraj ma potencjał na retencjonowanie co najmniej 15%.

Wychodząc naprzeciw problemom i chcąc zwiększyć zasoby wodne na obszarach wiejskich, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie we współpracy z wojewódzkimi ośrodkami doradztwa rolniczego podjęło inicjatywę utworzenia w każdym województwie „Lokalnych Partnerstw ds. Wody”, które mają na celu współpracę między instytucjami i urzędami gospodarki wodnej, jak również lokalnym społeczeństwem z priorytetowym uwzględnieniem rolnictwa.

Lokalne partnerstwo wodne jest dobrowolnym i nieformalnym zrzeszeniem osób i podmiotów które są zainteresowane lub zaangażowane w gospodarowanie wodą w danym powiecie czy gminie.

Głównym celem funkcjonowania lokalnych partnerstw wodnych jest poprawa gospodarki wodnej na terenie powiatu i gminy poprzez:

• aktywizowanie społeczności lokalnych i umacnianie współpracy pomiędzy wszystkimi podmiotami,
• diagnoza sytuacji w zakresie zarządzania zasobami wody pod kątem potrzeb rolnictwa i mieszkańców obszarów wiejskich,
• wypracowanie wspólnych rozwiązań na rzecz poprawy szeroko pojętej gospodarki wodnej w rolnictwie i na obszarach wiejskich oraz współdecydowanie o tym co dzieje się na danym terenie,
• opiniowanie i wypracowanie planów inwestycyjnych związanych z wodą pod kątem bezpieczeństwa i potrzeb mieszkańców, jak i zabezpieczenia celów produkcyjnych oraz ochrony środowiska,
• działania promocyjne i edukacyjne wśród mieszkańców na rzecz racjonalnej gospodarki wodą.

W skład partnerstwa powinny wchodzić zarówno podmioty realizujące i odpowiedzialne za zadania w zakresie gospodarowania wodą, jak i osoby/organizacje zainteresowane efektywną gospodarką wodną. Zaczynając od rolników, spółek wodnych i doradców rolniczych, poprzez władze samorządowe – gmina, powiat, region, wraz ze służbami Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, jednostkami odpowiedzialnymi za kwestie środowiskowe – RDOŚ oraz ekspertami działającymi w obszarze hydrologii czy hydrotechniki.

Celem Lokalnych Partnerstw ds. Wody jest zawiązanie do końca 2022 r. partnerstwa w każdym powiecie województwa podkarpackiego.

Analizując aktualny stan opadów na terenie całego kraju, należy uznać działanie utworzenia partnerstwa za priorytetowy w walce z suszą. Co w przyszłości przyczyni się do znacznego zwiększenia plonu i poprawy jakości życia na obszarach wiejskich.

Bartłomiej Knurek

PODR Boguchwała