Wprowadzanie rozwiązań, które dadzą możliwość zmniejszenia konieczności częstego leczenia zwierząt jest teraz szczególnie ważne, gdyż od 28 stycznia 2022 r. w życie wejdą nowe przepisy unijne, które znacznie ograniczą możliwość stosowania antybiotyków w hodowli.
Oczywistym jest, że zdrowe zwierzęta nie wymagają terapii antybiotykowej, warto zatem zadbać o zredukowanie wpływu negatywnych czynników obniżających odporność, o których bezpośrednio może decydować hodowca. Jednym z takich elementów jest właściwe wprowadzanie do gospodarstwa nowych zwierząt. Rozważne decyzje powinniśmy podejmować już w momencie ich zakupu. Biorąc pod uwagę niesprawdzone źródła narażamy swoje całe stado na wystąpienie nowych chorób. Zwierzęta mogą wydawać się z pozoru zdrowe, a dopiero po osłabieniu wynikającym z transportu i zmiany warunków środowiskowych pojawiają się objawy kliniczne. Zwierzęta powinny pochodzić z pewnych źródeł i od sprawdzonych dostawców, przy okazyjnych cenach ostrożność powinna być szczególnie wzmożona. Przed zakupem warto przyjrzeć się zwierzętom i ocenić ich ogólną kondycję uwzględniając aktualny stan fizjologiczny. Bez szczegółowych badań hodowca może ocenić pokrój zwierząt, kondycję, zdolność do swobodnego poruszania się oraz stan okrywy włosowej i skóry. Przed wprowadzeniem nowych zwierząt do stada niezbędne jest dokładne zapoznanie się z ich stanem zdrowotnym, oczywiście przy jednoczesnej znajomości chorób występujących we własnym gospodarstwie.
Zakupione zwierzęta przed wprowadzeniem do stada powinno się odseparować i poddać kwarantannie. Umożliwi to potwierdzenie czy nowo przybyłe zwierzęta rzeczywiście są zdrowe. Prawidłowo przeprowadzona kwarantanna trwająca powyżej 4 tyg. ograniczy możliwość rozprzestrzeniania się chorób w gospodarstwie. Hodowca może zaobserwować ewentualne objawy kliniczne inkubowanych wcześniej chorób. Czas ten jest również właściwy na przeprowadzenie ewentualnych badań krwi zwierząt w przypadku kiedy mamy niejasną sytuację odnośnie statusu zdrowotnego. Obsługę zwierząt w kwarantannie powinno przeprowadzać się osobnymi narzędziami, w zmienionym obuwiu i w ostatniej kolejności. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest umieszczenie zakupionych zwierząt w osobnych, oddalonych od stada budynkach. Brak kwarantanny może doprowadzić do zachorowania zarówno posiadanych zwierząt, jak i nowych sztuk po ich wprowadzeniu do stada. Oddzielenie zakupionych sztuk od stada jest bardzo rozsądne, jednak nie zawsze możliwe do zrealizowania. W takiej sytuacji należy zadbać o jak najlepsze warunki transportu zwierząt do gospodarstwa, profilaktykę i dobrostan oraz stale obserwować stado.
Po uzgodnieniu z lekarzem weterynarii można w odpowiednim czasie dokonać profilaktycznych szczepień i odrobaczenia nowo przybyłych sztuk, jednak wskazane jest unikanie profilaktycznego podawania antybiotyków. Niezwykle istotnym elementem jest również bioasekuracja. Wyłożenie mat dezynfekcyjnych, zmienianie obuwia, zabezpieczenie przed gryzoniami, owadami i ptakami zapobiega zawleczeniu chorób do gospodarstwa. Powinniśmy również ograniczać do minimum ilość osób wchodzących na teren gospodarstwa, a od wszystkich, którzy muszą mieć kontakt ze zwierzętami (weterynarz, inseminator, pracownicy) należy bezwzględnie wymagać przestrzegania zasad bioasekuracji. Dla utrzymania zdrowia zwierząt konieczne jest zapewnienie im wysokiego poziomu dobrostanu, który umożliwi swobodny odpoczynek, dostęp do zbilansowanej paszy oraz czystej wody. Warto wzbogacić dawki pokarmowe o popularne dodatki paszowe takie jak: zioła, drożdże, probiotyki i prebiotyki. Dodatki te poprawiając sprawność układu pokarmowego i odpornościowego ograniczają konieczność stosowania antybiotyków. Właściwie dobrane dodatki poprawiają strawność składników pokarmowych, wspomagają eliminację związków antyżywieniowych, ograniczają niekorzystnym bakteriom możliwość zasiedlania błony śluzowej przewodu pokarmowego, pobudzają apetyt oraz regulują funkcje trawienne. W miarę możliwości powinno się unikać poddawania leczeniu całego stada, korzystniej byłoby wychwycić chore sztuki, odizolować i podejść indywidualnie do ich choroby.
Wprowadzanie profilaktycznych zabiegów i rozwiązań ograniczających obniżenie odporności zwierząt należy traktować jako inwestycję w rozwój gospodarstwa oraz troskę o zdrowie zwierząt i ludzi. Leczenie jest zazwyczaj bardziej kosztowne, a nadmierne stosowanie antybiotyków grozi powstawaniem drobnoustrojów lekoopornych. Niektóre z nich mogą przenosić się ze zwierząt na człowieka poprzez spożywanie produktów odzwierzęcych, środowisko lub bezpośredni kontakt. Niezbędne jest zatem, aby w walkę z antybiotykoopornością świadomie włączyli się hodowcy, którzy mogą naprawdę wiele zdziałać w tej kwestii.
Oprac. Magdalena Pietrucha
PODR w Boguchwale