Produkt regionalny to produkt, który wyprodukowano w określonym regionie. Często mówiąc o takich produktach używa się określeń związanych z położeniem na mapie danego terenu np. produkt regionalny z Kurpi Białych, z Podlasia, z Wielkopolski czy górski z Podhala. Produkt regionalny ma także precyzyjne określenie w regulacjach prawnych dotyczących artykułów i środków spożywczych wysokiej jakości. Przez produkty regionalne, nazywane inaczej produktami znanego pochodzenia rozumiane są produkty, których wysoka jakość i renoma związana jest z regionem, w którym są wytwarzane, przy czym region nie musi być regionem w sensie geograficznym, tylko oznacza obszar z którym związane jest wytwarzanie produktu.
Produkty regionalne to takie produkty, które zostały wyprodukowane z użyciem tradycyjnych surowców lub charakteryzujący się tradycyjnym składem czy sposobem produkcji lub przetwórstwa, zgodnym z metodą tradycyjną. Coraz więcej Polaków lubi kupować żywność tradycyjną i regionalną. Najchętniej żywność tą kupują na bazarach i u lokalnych producentów, rolników, ale najczęściej robią to w dużych sklepach sieciowych i sklepach osiedlowych. Badania potwierdzają wzrost świadomości konsumentów co do spożywanych produktów, a także wzrost popularności - mody na żywność tradycyjną, czego przykładem są licznie odwiedzane przez Polaków kiermasze czy jarmarki świąteczne. Najczęściej kupowane są wędliny, wyroby piekarnicze oraz sery. Produkty regionalne i tradycyjne są traktowane w krajach Unii Europejskiej jako dobro wyjątkowe i dziedzictwo kulturowe Europy. Są bardzo ważnym elementem promocji turystycznej, a w szczególności agroturystyki. Unia Europejska wprowadziła system ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych wzorowany na systemie francuskim. Jest to system certyfikowania i znakowania produktów rolno-spożywczych o charakterystycznych cechach wynikających ze specyfiki regionu, w którym produkt jest wytwarzany, lub z tradycyjnego sposobu wytwarzania zgodnego z dziedzictwem kulinarnym. Producenci takich produktów mają prawo ich oznaczania odpowiednimi znakami, które świadczą o ich walorach i wyjątkowości.
Produkt tradycyjny - jest wytwarzany tradycyjnymi metodami i z tradycyjnie używanych surowców. Określenie „tradycyjny” jest używane w europejskich i krajowych aktach prawnych i ich szczegółowe definicje nieznacznie różnią się od siebie. Produkt tradycyjny może, ale nie musi być powiązany z regionem. Co ważne, to tradycyjna metoda może zostać zmodernizowana bez pogorszenia jakości produktu. Są to przypadki zastąpienia ręcznego mieszania, ubijania, krojenia – współczesnymi mechanicznymi narzędziami, przy zachowaniu końcowego efektu tak jak w przypadku pracy ręcznej.
Po pierwsze, produkty oznaczone jako tradycyjne nie powinny zawierać w składzie dozwolonych dodatków do żywności, jak m.in. substancje konserwujące, barwniki, aromaty, stabilizatory czy wzmacniacze smaku. Zatem, niewłaściwym działaniem będzie oznakowanie hasłem „tradycyjny” przykładowo ryby po grecku, gdy w jej składzie znajduje się glutaminian monosodowy, czy sorbinian potasu. Takie składniki nie są stosowane w tradycyjnej metodzie produkcji, więc zgodnie z utartą praktyki organów urzędowej kontroli żywności, popartą zresztą orzecznictwem sądów taki sposób oznakowania produktu będzie wprowadzał konsumentów w błąd.
Kolejnym kryterium uznania produktu za tradycyjny może być również charakter surowców użytych do produkcji danego środka spożywczego. Przykładowo zgodnie ze stanowiskiem organów urzędowej kontroli żywności, w produktach tradycyjnych nie może zostać wykorzystane mięso oddzielone mechanicznie, białka sojowe, czy też hydrolizaty białkowe.
Po trzecie, produkt oznaczony jako tradycyjny powinien być wyprodukowany metodami uznawanymi za tradycyjne, przy czym warto pamiętać, że zgodnie z ustawą o rejestracji za tradycyjne metody produkcji uważa się metody wykorzystywane co najmniej od 25 lat. Tradycyjne metody mogą zostać w pewnym stopniu zmodernizowane, o ile nie spowoduje to pogorszenia jakości produktu. Są to przypadki zastąpienia ręcznego mieszania, ubijania, krojenia – współczesnymi mechanicznymi narzędziami, przy zachowaniu końcowego efektu tak jak w przypadku pracy ręcznej.
W Polsce jest obecnie zarejestrowanych 1650 produktów tradycyjnych. Z tego w województwie podkarpackim najwięcej bo aż 214.
Ewelina Kappel
PZDR Przeworsk
Źródła: