Rzepak i zboża z katalogu CCA

LOZ i CCA

Dużą pomoc przy tym wyborze stanowią Listy Odmian Zalecanych do uprawy na obszarze danego województwa (LOZ) opracowywane corocznie przez Wojewódzki Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO). Są to odmiany zrejestrowane przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. Pewną alternatywę dla odmian z LOZ mogą stanowić odmiany pochodzące ze Wspólnotowego Katalogu Odmian Roślin Rolniczych, tzw. katalogu CCA. Komisja Europejska opracowuje go na bazie krajowych rejestrów państw członkowskich. Odmiany znajdujące się w katalogu CCA są dopuszczone do obrotu na terytorium Unii Europejskiej. Od 14 lat Polska jest członkiem UE dlatego też i nasi rolnicy mają duże pole manewru w doborze odmian. A jest z czego wybierać, bo oferta wspólnotowa odmian zarówno rzepaku ozimego jak i zbóż ozimych jest bardzo szeroka (często kilka, a nawet kilkanaście razy większa niż nasza krajowa). Stąd, szczególnie w ostatnich latach, obserwuje się duży udział tych odmian w krajowej uprawie oraz na rynku nasiennym.

Zagraniczna nie zawsze oznacza lepsza

W krajowym rolnictwie często spotykamy się z opinią czy przekonaniem, że produkt zagraniczny jest lepszy. Nie można tej zasady generalizować. Faktycznie wiele odmian roślin rolniczych z list europejskich charakteryzuje się dobrymi cechami co do potencjału plonowania, jakości uzyskiwanych nasion czy ziarna, wymagań glebowych, odporności na choroby czy wyleganie, a także na niekorzystne warunki klimatyczne np. suszę. Decydując się na uprawę tych odmian ryzyko uprawowe ponosi jednak zawsze rolnik. Odpowiedni bowiem dobór odmian wcześniej czy później będzie się wiązał z ostateczną wielkością nakładów na uprawę i wpłynie na jej opłacalność. Przed zakupem trzeba więc kompleksowo zweryfikować to co oferuje sprzedawca, z materiałami informacyjnymi o odmianach, a jeśli jest to możliwe także z materiałami z unijnych instytucji oceny odmian roślin rolniczych, będących odpowiednikami urzędowej polskiej jednostki jaką jest COBOR-u w Słupi Wielkiej.

Jeżeli chodzi o odmiany rzepaku ozimego i pszenicy ozimej należy zwrócić szczególną uwagę na zimotrwałość, gdyż odmiany wyhodowane w innych warunkach klimatycznych mogą być niedostosowane do warunków naszego kraju i przemarzać w okresie zimy. Odmiany rzepaku ozimego czy pszenicy ozimej, które zostały wyhodowane w innych strefach mogą odznaczać się również:

• zmiennym potencjałem plonowania,
• zbyt wysoką zawartością glukozynolanów i zawyżoną zawartością kwasu erukowego ze względu na różne normy obowiązujące w tym zakresie w innych krajach UE (w przypadku odmian rzepaku),
• inną zdrowotnością czy odpornością na wyleganie roślin,
• dłuższym lub krótszym okresem wegetacji itp.

Warto zaznaczyć, że niektóre hodowle zagraniczne poddają przynajmniej część wyhodowanych przez siebie odmian dwuletnim badaniom rozpoznawczym w systemie PDO w krajach, w których ma być ona sprzedawana i uprawiana. To przynajmniej w pewnym stopniu zwiększa szansę danej odmiany na upowszechnienie w handlu i uprawie.

Rolnicy „nie boją” się nowości

Wielu rolników ma już wieloletnie doświadczenie z uprawą odmian zarówno zbóż jak i rzepaku z katalogu CCA, także w różnych warunkach wegetacyjnych. Często ich opinia jest taka, że odmiany te plonują lepiej od dotychczas uprawianych, uzyskują dobre parametry, dobrze zimują. Jeżeli się taka odmiana sprawdza to nie ma przeszkód do kontynuowania takiej praktyki w gospodarstwach.

Zaznaczyć należy, że obecnie wielu zagranicznych dystrybutorów racjonalnie podchodzi do oferowanych przez siebie odmian . Stąd wiele z nich naprawdę zasługuje na uwagę. Są wśród nich odmiany o wczesnym i bardzo wczesnym dojrzewaniu, przydatne do uprawy szczególnie przez producentów z rejonów o krótszych okresach wegetacji. Cechą o dużej przydatności u powyższych odmian jest odporność na wyleganie, a także na warunki agrotechniczne np. suszę, niedobory wody w glebie, przydatność do uprawy w monokulturze. Cenne np. w przypadku pszenicy ozimej są również kreacje o ościstym kłosie, których z polskiej hodowli mamy stosunkowo niewiele, a które są przydatne do uprawy na terenach przyleśnych. W przypadku rzepaku natomiast godne uwagi są odmiany o podwyższonej odporności łuszczyn na pękanie i osypywanie nasion a także, co jest bardzo istotne w warunkach naszego województwa, tolerancyjne na kiłę kapusty.

Tak więc widzimy, że dla rolników, którzy „nie boją się” nowości katalog CCA jest dodatkową alternatywą przy wyborze odpowiedniej odmiany do uprawy w swoim gospodarstwie. Starannie zaś dobrana odmiana oraz odpowiednia agrotechnika pozwolą na pewno osiągnąć satysfakcjonujący rolnika efekt produkcyjny.

Oprac. na podst. literatury, Katarzyna Sitek